De rozenwiki van Belle Epoque geeft het antwoord op de meestgestelde vragen over de verzorging van rozen.

Algemene informatie en de rozenkalender

Goed om te weten

Een roos staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van het leven in je tuin. Rozen hebben veel zon nodig en een goede gezondheid van de bodem is van onschatbaar belang. 

  • Biodiversiteit in je tuin is belangrijk. Het draagt bij aan een natuurlijke bescherming tegen ziekten.
  • Gezonde, sterke planten zijn minder vatbaar voor ziekten en insecten.
  • Rozen houden van schone perken. Knip ziek blad en takken direct weg en gooi deze in de container (in plaats van op de composthoop).
  • Rozen kunnen last hebben van een droog voorjaar, maar ook van natte, koude, vochtige periodes, vooral in het voorjaar en de zomer.
  • Net als elke andere plant heeft een roos soms ook de tijd nodig om aan te slaan. Heb daarom geduld. Het duurt in de regel twee a drie jaar voordat je een mooie volwassen struik hebt.

Top 10 meestgemaakte fouten bij het planten en verzorgen van rozen

Het zijn vaak dezelfde redenen waarom een roos niet aan de verwachtingen voldoet. Wij hebben de top 10 van vaakst voorkomende fouten voor je op een rij gezet zodat het jou in ieder geval niet overkomt.

  1. Haal kale wortel rozen bij ontvangst niet direct uit de plastic zak, maar wacht totdat je ze gaat planten. Anders dan loop je het risico dat de wortel verdroogt. Bewaar de rozen in de afgesloten zak op een koele plek (bijvoorbeeld op de vloer in de berging), zodat ze niet uitlopen. Plant ze zo snel mogelijk. Rozen in pot haal je bij ontvangst direct uit de doos. Geef ze een beetje water, dit hebben ze nodig na de reis.
  2. Kies een goede standplaats en let op voldoende zon en ventilatie. Zon is essentieel voor groei en bloei. Ventilatie voorkomt ziekten en schimmels. 
  3. Plant een kale wortel roos voldoende diep. Het oculatiepunt (het punt waarop de vertakking uit de wortel groeit) dient onder de aarde te zitten. 
  4. Het is een natuurlijke reactie om water te gieten in het plantgat voordat je de kale wortel plant. Doe dit echter niet! De wortel hecht dan onvoldoende aan de aarde. Vul het gat rondom de wortel met rijke grond, druk het stevig aan en giet dan pas als laatste water bij de wortel.
  5. Houd de aarde na het planten luchtig. Rozen houden van een luchtige aarde die kan ademen.
  6. Geef regelmatig voeding. De groei en bloei kost veel energie, een beetje extra voeding geeft resultaat.
  7. Geef regelmatig water, maar niet teveel. Een roos die net geplant is heeft water nodig om aan te slaan. Let extra goed op bij een droog voorjaar. Geef water direct bij de wortel en niet over de bladeren. Vochtige bladeren zijn namelijk extra gevoelig voor schimmels. 
  8. Knip zieke bladeren direct weg zodat het euvel zich niet kan uitbreiden. Laat blad niet bij de plant slingeren, maar gooi het direct in de container.
  9. Snoei direct na bloei, het hele jaar door. Hiermee concentreer je de energie van de plant op het aanmaken van nieuwe bloemen. Ondersteun met een handje voeding.
  10. Rozen zijn gevoelig voor vorst. Bescherm je rozen daarom in het najaar en de winter door het punt waarop de vertakkingen komen (het oculatiepunt) te bedekken onder aarde en bladeren. Pak stamrozen in met nopjesfolie. Verwijder de bescherming in het voorjaar bij de eerste snoei.

Help! Vaakvoorkomende problemen met mogelijke oplossingen

Allereerst is het goed om je te realiseren dat een roos even tijd nodig kan hebben . Het is de natuur en geen product.


Probleem: mijn roos geeft geen bloemen

Mogelijke oorzaken:

  • te weinig zon
  • te weinig voeding
  • droogte in het voorjaar
  • vorstschade
  • niet gesnoeid

Probeer het bovenstaande te verbeteren. Sommige rozen geven in het eerste jaar na het planten nog geen bloemen, verzorg de roos goed en wacht geduldig op wat de natuur beschikt voor het tweede jaar. Blijft het resultaat uit overweeg dan een bodemanalyse uit te laten voeren door een gespecialiseerd bedrijf.

 

Probleem: last van schimmels en ziekten

Mogelijke oorzaken:

  • onvoldoende ventilatie 
  • teveel vocht

Zorg altijd voor voldoende ventilatie en houd de omgeving van de roos schoon.

 

Probleem: last van insecten

Mogelijke oorzaken:

  • gebrek aan biodiversiteit

Insecten zoals luizen kunnen hinderlijk zijn, maar zijn meestal niet levensbedreigend voor een roos. Daarbij zijn insecten van onschatbaar belang voor je tuin. Wij adviseren daarom om te kijken naar natuurlijke oplossingen zoals het planten van allium, geranium (ooievaarsbek) of goudsbloem. Spuit luizen van het blad met de tuinslang. 

Wat te doen bij vorst?

Rozen zijn gevoelig voor vorst en moeten daarom beschermd worden. Is er vorst voorspeld? Wacht dan met planten opdat de wortels niet bevriezen. Heb je al geplant en gaat het vriezen? Geen stress, bedek het oculatiepunt van de roos onder een ruime laag aarde van tenminste 15 centimeter.  Veeg de aarde weer weg bij de voorjaarssnoei. 

De rozenkalender - werkzaamheden per seizoen

Rozen planten

Het planten van een roos is eenvoudig, maar het is natuurlijk wel belangrijk dat je het goed doet. In dit artikel leggen wij je stap-voor-stap uit hoe je rozen plant. In de grond of in een sierpot.

Wat is de beste tijd om rozen te planten?

Kale wortel rozen plant je van medio oktober tot en met april, afhankelijk van de temperatuur. De beste tijd is het najaar, vóór de eerste vorst. Dan is de grond nog relatief warm en als gevolg daarvan kunnen de wortels wellicht nog wat haarworteltjes vormen zodat de planten voor de winter ‘vaststaan’. In het voorjaar ontwikkelen de rozen zich dan beter dan wanneer je later plant. Zo zie je in het eerste jaar wellicht eerder resultaat. Later in het jaar planten is evenwel net zo goed mogelijk. Het aanbod aan soorten bij de kwekerij is dan vaak beperkter (soorten kunnen al uitverkocht zijn) en de roos komt misschien iets langzamer op gang. Rozen die je in een pot koopt kan je het hele jaar probleemloos planten, als het maar niet vriest.

Het kiezen van de juiste standplaats

Het kiezen van de juiste plek is erg belangrijk om het gewenste resultaat te bereiken. Er zijn hierbij een aantal punten waar je goed op moet letten.

  1. Plant nooit een roos op dezelfde plek als waar een roos gestaan heeft. Wil je dit toch, graaf dan de aarde dan eerst goed uit en vervang deze met goede grond uit een andere plek in de tuin aangevuld met tuinaarde of rozenmest.
  2. Verreweg de meeste rozen hebben minimaal 4 uur zon per dag nodig. Rozen groeien en bloeien niet goed in de schaduw. Kies daarom altijd een zonnige plek.
  3. Ventilatie is belangrijk bij het voorkomen van ziekten en schimmels. Kies daarom een plek waar de wind doorheen waait.
  4. Plant je een klimroos tegen een gevel of schutting? Houd dan voldoende afstand van de muur zodat de roos niet droog onder een afdak komt te staan. En denk eraan dat de aarde rondom de woning vaak arm is. Zorg er daarom voor dat je voldoende tuin- of rozenaarde hebt.

Zo plant je een kale wortel roos in je tuin

Heb je een goede plek gevonden? Volg dan de onderstaande stappen.

  1. Haal de rozen pas uit de verpakking als je deze gaat planten, zo drogen ze niet uit.
  2. Maak de grond goed los met de spade en graaf een voldoende groot gat. Het gat moet zo breed zijn dat de uitlopers van de wortels vrij liggen en niet dubbel worden gevouwen. Voor de diepte is het belangrijk dat grote zijscheuten aan de bovenkant van de wortel (dit heet het oculatiepunt) ongeveer 5 cm onder de grond komen.
  3. Doop de wortels in de emmer of giet er water overheen zodat deze goed nat zijn. Schenk dus geen water in het plantgat.
  4. Plant je na de laatste vorst? Knip dan een stukje van de wortels en de takken af. De groei moet uit de wortels komen. 
  5. Houd de roos met je ene hand rechtop in het plantgat, de wortel onder de onderzijde staat dan waarschijnlijk iets scheef. Voeg met je andere hand 3 a 4 handen tuinaarde of rozengrond toe.
    Vul het plantgat verder op met de aarde die uit het gat kwam en druk deze stevig aan. De roos zit voldoende diep als het punt waar de zijscheuten uitkomen circa 5 cm onder de aarde zit. Voor de goede orde: je doet dus geen extra mest of turf in het plantgat. Mesten doen we namelijk later pas.
  6. Geef de roos ruim water en herhaal dit regelmatig bij droogte, behalve als het vriest.

Zo plant je een potroos in je tuin

Heb je een goede plek gevonden? Volg dan de onderstaande stappen.

  1. Maak een flink plantgat van minimaal 50×50 cm groot.
  2. Verbeter de grond door het gat te vullen met rozen- of tuinaarde, liefst biologisch. Zo blijft de grond rond de wortels vers en behoudt het een actief bodemleven. 
  3. Haal de roos uit de plastic pot en plaats deze in het plantgat met aarde. Zorg ervoor dat de kluit niet beschadigt. Een handige manier om beschadiging te voorkomen is door de pot aan twee kanten open te knippen tot aan de bodem en de roos met kluit met beide handen voorzichtig uit de pot te halen.
  4. Vul aan met aarde en druk deze stevig aan. 
  5. Geef de roos ruim water en herhaal dit regelmatig bij droogte, behalve als het vriest.

Rozen planten in een sierpot

Hoeveel rozen plant je per m2?

Hoeveel klimrozen heb ik nodig om een schutting of muur te bedekken?

Wanneer geef je een roos voeding?

Klimrozen en rozenstruiken snoeien

Klimrozen en ramblers snoeien

Klimrozen en Ramblers zijn mooie toevoegingen aan elke tuin. Maar om ze in topconditie te houden en ervoor te zorgen dat ze blijven bloeien, is het belangrijk om ze op de juiste manier te snoeien. Hieronder vind je een gids voor het snoeien van klimrozen en Ramblers.

Klimrozen

Klimrozen worden vaak gebruikt om muren, schuttingen of pergola's te bedekken. Ze hebben een verticale groeiwijze en hebben steun nodig om te kunnen klimmen. Om ervoor te zorgen dat je klimrozen elk jaar op hun best zijn, is het belangrijk om ze in de winter of het vroege voorjaar te snoeien. Hieronder vind je een stap-voor-stap-gids:

  1. Begin met het verwijderen van eventuele dode, beschadigde of zieke takken. Knip deze takken af tot aan de basis.

  2. Knip vervolgens alle takken terug tot ongeveer 30 centimeter boven de grond. Dit stimuleert nieuwe groei en bloei.

  3. Verwijder ten slotte eventuele zwakke, dunne takken en kruisende takken. Knip ze af tot aan de basis of tot aan een gezonde, naar buiten gerichte knop.

Ramblers

Ramblers zijn rozenstruiken die een lange, horizontale groeiwijze hebben. Ze zijn ideaal voor het bedekken van muren, bomen en pergola's. Om ervoor te zorgen dat je Ramblers gezond blijven en elk jaar bloeien, is het belangrijk om ze in de zomer na de bloei te snoeien. Hieronder vind je een stap-voor-stap-gids:

  1. Begin met het verwijderen van eventuele dode, beschadigde of zieke takken. Knip deze takken af tot aan de basis.

  2. Knip vervolgens de hoofdtakken terug tot ongeveer de helft van hun lengte. Dit stimuleert nieuwe groei en bloei.

  3. Verwijder ten slotte eventuele zijtakken die te dicht bij de grond groeien. Knip ze af tot aan de basis of tot aan een gezonde, naar buiten gerichte knop.

Als je deze stappen volgt, zorg je ervoor dat je klimrozen en Ramblers elk jaar gezond blijven en volop bloeien. Vergeet niet om regelmatig water te geven en de rozen te bemesten voor optimale groei.

Rozenstruiken snoeien

Er wordt vaak ingewikkeld over gedaan, maar het is helemaal niet moeilijk: het snoeien van een roos. Het is vooral een kwestie van durven en doen. Je snoeit een roos om nieuwe bloei te stimuleren en om de plant mooi in vorm te brengen. Snoeien en voeding geven is vaak de beste manier om een roos die het niet zo goed doet een oppepper te geven.

 

Wat heb je nodig?

Goed materiaal is alles. Een goede snoeischaar, handschoenen en harkje zijn je vrienden.

  • Om ziekten en gerafelde snijwonden te vermijden is het belangrijk dat je een goede snoeischaar hebt die je alleen voor de rozen gebruikt. Dit is een investering waar je bij goed gebruik een leven lang plezier van hebt.  Ontsmet de schaar eventueel met alcohol. 
  • Moet je veel snoeien dan zijn speciale handschoenen een fijne bescherming tegen doornen. 
  • Met een hark verzamel je de takken en bladeren die je hebt afgeknipt en maak je de aarde los. Verzamel alles en doe het direct in de groenbak, dan hebben ziekten geen kans.  

 

Wanneer snoei je rozen?

Er zijn drie perioden om rozen te snoeien: de voorjaars-, zomer- en herfstsnoei.

 

De voorjaarssnoei halverwege maart

In het voorjaar snoei je een roos om de plant te verjongen en om nieuwe scheuten te laten ontstaan. Het klinkt misschien een beetje dramatisch, maar bij het snoeien breng je snijwonden aan. De plant raakt gewond en is kwetsbaar. Daarom snoei je een roos pas als de vorst voorbij is, dit is meestal halverwege maart.

Je knipt de roos als volgt. Dunne takjes nemen energie weg van de plant en worden niet mooi, daarom knip je deze helemaal af. Hetzelfde doe je met dood hout en takken die door elkaar heen groeien. Probeer drie mooie stevige takken over te houden. Deze knip je af op 10 à 15 centimeter boven de grond. Op de takken zie je waarschijnlijk kleine rode oogjes, dit zijn de nieuwe scheuten. Knip een hoofdtak af boven een oogje dat naar de buitenkant wijst, dan groeit de tak mooi naar buiten. Denk eraan dat je een tak altijd schuin afknipt.

Met de voorjaarssnoei geef je de rozen gelijk een handje voeding bovenop de wortel. Wij gebruiken graag biologische rozenmest. Maak de aarde eerst een beetje los met een harkje.

 

De zomersnoei

Snoeien doet bloeien. En daarom knip je de uitgebloeide bloemen telkens weg. Naarmate je de tak lager snoeit zal de roos meer stevigheid krijgen. Dit is de reden waarom je de tak afknipt onder de oksel van het eerste zijtakje met vijf bladeren. 

Doorbloeiende rozen zullen op deze manier nieuwe bloemen blijven maken tot aan de herfst. Extra voeding helpt de roos hierbij. Je mag daarom tijdens de zomer tot september na elke bloei een beetje voeding blijven geven. 

Soms zie je lange, dunne scheuten groeien aan de wortel van de roos. Deze wilde scheuten onttrekken energie en zullen geen bloemen geven. Knip ze daarom altijd gelijk af.

Tip: vind je het zonde om bloemen die nog niet helemaal zijn uitgebloeid af te knippen en sta je met pijn in je hart te wikken en wegen? Zet ze dan binnen in een vaas om er nog even van te kunnen genieten. Knip de rozen op verschillende hoogten af en combineer verschillende soorten met elkaar. Ze zijn vrij snel uitgebloeid maar geven een veel natuurlijker beeld dan rozen van de bloemist.

 

De herfstsnoei

Niet iedereen snoeit voor de herfst. Na een zomer hard te hebben gewerkt, hebben wij er zelf ook niet altijd zin meer in. De reden is om het te doen is om structuur terug te brengen, de roos te beschermen tegen de winter en om meer bloei te krijgen in het voorjaar.

Om de rozenstruik te beschermen tegen de winter knip je deze terug tot aan kniehoogte, niet lager. Het is verstandig om de plant voor extra bescherming te bedekken met ongeveer 15 centimeter aarde.

Verschillen soorten struikrozen snoeien

Er zijn verschillende soorten struikrozen, elk met hun eigen snoeiwijze. Hieronder worden enkele veelvoorkomende soorten struikrozen en hoe je ze moet snoeien besproken:

  1. Theehybriden

    Theehybriden hebben vaak lange, slanke stelen en grote, geurige bloemen. Deze rozen moeten in het voorjaar worden gesnoeid, zodra de vorst voorbij is en voordat de nieuwe groei begint. Snoei alle dode, zieke en beschadigde takken weg tot aan de basis van de plant. Snoei ook de oudere takken die niet meer zoveel bloemen produceren, om de plant te verjongen. Laat ongeveer drie tot vijf sterke, gezonde takken staan en snoei ze terug tot ongeveer een derde van hun oorspronkelijke hoogte.


  2. Floribunda's

    Floribunda's produceren meerdere bloemen op één tak en hebben een compacte groeiwijze. Deze rozen moeten in het voorjaar worden gesnoeid, net als theehybriden. Snoei alle dode, zieke en beschadigde takken weg tot aan de basis van de plant. Snoei ook de oudere takken die niet meer zoveel bloemen produceren, om de plant te verjongen. Laat de jonge, gezonde takken staan en snoei ze terug tot ongeveer de helft van hun oorspronkelijke hoogte.


  3. Engelse rozen

    Engelse rozen zijn vaak vol en bossig en hebben een nostalgische uitstraling. Deze rozen moeten in het voorjaar worden gesnoeid, net als theehybriden en floribunda's. Snoei alle dode, zieke en beschadigde takken weg tot aan de basis van de plant. Snoei ook de oudere takken die niet meer zoveel bloemen produceren, om de plant te verjongen. Laat ongeveer drie tot vijf sterke, gezonde takken staan en snoei ze terug tot ongeveer een derde van hun oorspronkelijke hoogte.


  4. Rugosa rozen

    Rugosa rozen hebben meestal grote, geurige bloemen en zijn winterhard en resistent tegen ziekten en plagen. Deze rozen moeten worden gesnoeid in de late winter of vroege lente, voordat de nieuwe groei begint. Snoei alle dode, zieke en beschadigde takken weg tot aan de basis van de plant. Snoei ook de takken die te lang zijn of die uit de vorm van de plant steken. Knip deze terug tot net boven een oog of een uitstekend blad. Snoei ook de oudere takken die niet meer zoveel bloemen produceren, om de plant te verjongen. Laat ongeveer drie tot vijf sterke, gezonde takken staan en snoei ze terug tot ongeveer een derde van hun oorspronkelijke hoogte.

Rozen en ziekten

Rozen zijn sterk, maar kunnen net als veel andere planten vatbaar zijn voor insecten en schimmels. 

Soorten ziekten en schimmels

Meeldauw, sterreroetdauw en roest zijn veel voorkomende plantenziekten die planten kunnen aantasten en uiteindelijk de groei en bloei van de plant kunnen belemmeren. Hieronder vind je informatie over hoe je deze plantenziekten kunt herkennen en behandelen.

Meeldauw

Meeldauw is een schimmelziekte die witachtige of grijsachtige poederachtige vlekken op de bladeren, stengels en bloemen van planten veroorzaakt. De vlekken kunnen zich uitbreiden en de plant kan verzwakken. Meeldauw kan worden behandeld door de aangetaste delen van de plant te verwijderen en de plant met een fungicide te behandelen. Er zijn veel commerciële fungiciden beschikbaar die speciaal zijn ontwikkeld voor de behandeling van meeldauw. Het is belangrijk om de instructies op de verpakking te volgen en de plant regelmatig te behandelen totdat de symptomen verdwijnen.

Sterreroetdauw

Sterreroetdauw is een schimmelziekte die zwarte of bruine vlekken op de bladeren van planten veroorzaakt. De vlekken hebben vaak een stervormig patroon en kunnen zich uitbreiden naar andere delen van de plant. Sterroetdauw kan worden behandeld door aangetaste bladeren te verwijderen en de plant te behandelen met een fungicide. Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat de planten goed geventileerd zijn en dat er voldoende ruimte is tussen de planten om schimmelgroei te voorkomen.

Roest

Roest is een schimmelziekte die gele, oranje of bruine vlekken op de bladeren van planten veroorzaakt. De vlekken kunnen zich uitbreiden en de bladeren kunnen verkleuren en afsterven. Roest kan worden behandeld door aangetaste bladeren te verwijderen en de plant te behandelen met een fungicide. Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat de planten goed worden bewaterd en dat er voldoende ruimte is tussen de planten om schimmelgroei te voorkomen.

Het is belangrijk om plantenziekten zo snel mogelijk te behandelen om verdere verspreiding te voorkomen. Houd je planten gezond door ze regelmatig te inspecteren en te verzorgen en zorg ervoor dat ze voldoende lucht en licht krijgen.

Insecten

Er zijn verschillende soorten insecten die problemen kunnen veroorzaken bij rozen. Hieronder staan enkele veelvoorkomende insecten die rozen kunnen aantasten en hoe je ze kunt behandelen.

Bladluizen: Bladluizen zijn kleine, zachte insecten die sap uit de bladeren van de roos zuigen. Dit kan leiden tot vergeling en vervorming van de bladeren, evenals verminderde groei en bloei. Bladluizen kunnen worden behandeld door ze met water van de plant te spuiten, of door insecticiden te gebruiken die speciaal zijn ontworpen om bladluizen te doden.

Spintmijten: Spintmijten zijn kleine, rode insecten die fijne webben op de rozenplant kunnen maken en de bladeren doen uitdrogen en verkleuren. Spintmijten kunnen worden behandeld door ze met water van de plant te spuiten en door de plant regelmatig goed vochtig te houden. Als de spintmijten zich blijven verspreiden, gebruik dan een speciaal insecticide.

Rozenkevers: Rozenkevers zijn grote, glimmende insecten die vaak 's nachts actief zijn en de bloemblaadjes van rozen eten. Dit kan leiden tot misvormde bloemen en vermindering van de bloei. Rozenkevers kunnen worden behandeld door ze handmatig van de plant te verwijderen, of door gebruik te maken van insecticiden.

Rupsen: Rupsen zijn de larven van vlinders die de bladeren van de rozen kunnen eten. Dit kan leiden tot verkleuring en uitdroging van de bladeren. Rupsen kunnen worden behandeld door ze handmatig van de plant te verwijderen, of door gebruik te maken van insecticiden die speciaal zijn ontworpen om rupsen te doden.

Het is belangrijk om insectenplagen zo snel mogelijk aan te pakken om schade aan de plant te voorkomen. Zorg ervoor dat je regelmatig de planten controleert op insecten en beschadigingen en kies een passende methode om ze te behandelen.

Het bestrijden van insecten en voorkomen van ziekten

Voorkomen is altijd beter dan genezen. Op natuurlijk wijze is er veel mogelijk. Een gezonde plant is minder vatbaar voor ziekten. Goede voeding en bemesting is daarom belangrijk. Geef jonge planten de eerste 2 jaar bij droogte ook regelmatig water. Denk eraan dat je nooit over de bladeren sproeit, maar direct bij de wortel. En besproei de rozen niet te laat op de dag zodat de struik opdroogt voor de nacht en daardoor minder vatbaar is voor schimmels.

Door meer biodiversiteit te creëren in je tuin vergroot je de natuurlijke bescherming tegen insecten. Zo helpen planten die familie zijn de ui tegen luizen. Plant bieslook, knoflook tussen de rozen. Allium is ook een prachtige combinatie. Andere bekende klassiekers zijn lavendel en clematis voor klimrozen.

Spuit bij luizen geen zeepspiritus op de roos. Veel beter is het om het natuurlijke evenwicht in stand te houden. Gaasvliegen en lieveheersbeestjes eten heel veel luizen, alleen komen deze rovers naar u rozen toe als er iets te eten is. Van een paar luisjes heeft u roos geen last, worden het er toch te veel door het gebrek aan vijanden dan is de tuinslang het middel om dit probleem te verhelpen. Luizen en veel koud water gaan niet samen, de luizen spuit je  met het grootste gemak van de plant af als u de top van de tak even vasthoud. 

Bladrollers zijn vooral actief op rozenstruiken die zich bevinden in de buurt van geboomte. Zij kunnen een plant in korte tijd totaal ontsieren. Het advies om de gekrulde bladeren af te plukken en af te voeren. Op het moment dat de aanwezigheid van de bladroller zichtbaar wordt is het kwaad al geschiet, en is de aantasting niet meer terug te draaien. Ben je wanhopig dan kan je overwegen om de larve die in de gekrulde bladeren zit te bestrijden. Er zijn tal van middeltjes verkrijgbaar in de handel om deze aantastingen te bestrijden. Vraag vóór het kopen advies.